Ngành KH&CN tỉnh Hòa Bình đựợc thành lập ngày 25/3/1960, từ tên gọi ban đầu: “ Hội phổ biến khoa học kỹ thuật”, “ Ban khoa học và kỹ thuật” đến nay  là “Sở Khoa học và Công nghệ”. Trải qua 54 năm hoạt động (1960-2015), dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh; các thế hệ cán bộ làm công tác khoa học và công nghệ tỉnh Hòa Bình đã mang hết công sức, nghị lực, trí tuệ cùng với cán bộ nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình đẩy mạnh hoạt động khoa học và công nghệ phục vụ có hiệu quả sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội của địa phương, nhanh chóng hội nhập với với sự phát triển chung của đất nước. 54 năm qua là một chặng đường dài trong quá trình thành lập, xây dựng và trưởng thành của ngành KH&CN tỉnh ta.

Với 55 năm xây dựng và phát triển, ngành KH&CN của tỉnh đã trải qua những mốc thời gian đáng ghi nhớ sau:

I. NGÀNH KHOA HỌC KỸ THUẬT TỈNH HÒA BÌNH THÀNH LẬP, PHỤC VỤ ĐẮC LỰC SỰ NGHIỆP XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG MỸ CỨU NƯỚC (1960-1975)

Cuộc kháng chiến trường kỳ 9 năm chống thực dân Pháp kết thúc thắng lợi, mở ra một giai đoạn lịch sử mới của đất nước: Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, quá độ lên Chủ nghĩa xã hội; Miền Nam tiếp tục cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, đấu tranh thống nhất nước nhà.

Cùng với nhân dân Miền Bắc, nhân dân các dân tộc tỉnh Hòa Bình bắt tay vào công cuộc khôi phục kinh tế, hàn gắn vết thương chiến tranh trong những điều kiện khó khăn gay gắt về nhiều mặt.

Sau 4 năm phấn đấu (từ 1954 - 1959) công cuộc khôi phục kinh tế đã thu được nhiều thành tựu trên tất cả các lĩnh vực. Đặc biệt là phong trào hợp tác hóa phát triển mạnh, đặt ra yêu cầu quan trọng phải cơ giới hóa nông nghiệp, đẩy mạnh thi đua cải tiến kỹ thuật để phát triển sản xuất, tăng năng suất lao động. Vì vậy việc đưa khoa học kỹ thuật vào sản xuất và đời sống, phục vụ công cuộc cải tạo XHCN ở Miền Bắc làm hậu thuẫn cho cuộc đấu tranh giải phóng Miền Nam, tiến tới thống nhất tổ quốc đã trở thành nhu cầu tất yếu.

Ngày 04 - 3 - 1959, Ủy ban KH&KT nhà nước được thành lập, do đồng chí Trường Chinh, Ủy viên Bộ chính trị, Phó Thủ tướng Chính Phủ làm chủ nhiệm. Ngày 11 - 3 - 1959 Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 105-TTg về việc thành lập các Ban kỹ thuật cấp tỉnh làm tham mưu cho lãnh đạo tổ chức thực hiện phong trào cải tiến Kỹ thuật ở địa phương.

Thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, ngày 25 - 3 - 1960 Chủ tịch UBHC tỉnh Hòa Bình ra Quyết nghị số 233-NC/NC thành lập Hội phổ biến khoa học và kỹ thuật tỉnh - là tổ chức tiền thân của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Hòa Bình ngày nay. Hội có nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến kiến thức và áp dụng rộng rãi tiến bộ Kỹ thuật cho nhân dân.

Sau khi thành lập, Hội phổ biến khoa học kỹ thuật tỉnh đã có nhiều cố gắng hoạt động. Trong điều kiện khó khăn như đội ngũ cán bộ quá ít lại chủ yếu là kiêm nhiệm, phương tiện làm việc thiếu thốn, giao thông đi lại khó khăn, trình độ nhận thức của đồng bào còn lạc hậu...nên hoạt động của Hội chưa đáp ứng kịp yêu cầu đẩy mạnh cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Trước tình hình đó, ngày 19 - 9 - 1963 UBHC tỉnh Hòa Bình ra quyết định số 22/TC-CB chính thức thành lập Ban khoa học kỹ thuật tỉnh. Lúc đó Ban KHKT tỉnh và Hội phổ biến Khoa học kỹ thuật đều trực thuộc UBHC tỉnh và đặt dưới sự chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBHC tỉnh. Như vậy, ngành khoa học kỹ thuật tỉnh Hòa Bình ra đời trong hoàn cảnh của một tỉnh miền núi có nhiều khó khăn, cơ sở vật chất nghèo nàn, lạc hậu; nền kinh tế chủ yếu là sản xuất nông - lâm nghiệp, độc canh cây lương thực với năng suất thấp. Song dưới sự Lãnh đạo của Tỉnh ủy, UBHC tỉnh, ngành khoa học kỹ thuật đã tập trung triển khai cuộc vận động cải tiến quản lý hợp tác xã, cải tiến kỹ thuật nhằm mục tiêu phát triển nông nghiệp toàn diện và vững chắc, trong đó tập trung vào việc cải tiến công cụ sản xuất, xây dựng các công trình thủy lợi, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong trồng trọt, chăn nuôi và chế biến nông sản.

Khi đế quốc Mỹ mở cuộc chiến tranh phá hoại Miền Bắc, nhân dân các dân tộc Hòa Bình vừa phải nỗ lực đẩy mạnh sản xuất phát triển kinh tế, làm nhiệm vụ chi viện sức người, sức của cho đồng bào Miền Nam ruột thịt, vừa phải chiến đấu chống chiến tranh phá hoại ác liệt của đế quốc Mỹ ngay tại quê hương. Mọi hoạt động khoa học kỹ thuật chuyển hướng sang phục vụ sản suất thời chiến và phục vụ chiến đấu với tinh thần “Tất cả để đánh thắng giặc mỹ xâm lược và xây dựng CNXH”. Phong trào quần chúng phát huy sáng kiến, tiến quân vào khoa học kỹ thuật, thi đua đạt 3 cao điểm “Năng xuất cao, chất lượng tốt, tiết kiệm nhiều” đã đạt được thành tích đáng kể. Đội ngũ cán bộ KHKT tỉnh Hòa Bình nói chung, Hội phổ biến KHKT và Ban khoa học kỹ thuật nói riêng đã không ngại gian khổ khó khăn, lặn lội đến các vùng sâu, vùng xa tuyên truyền phổ biến, hướng dẫn để đưa các tiến bộ KHKT đến với nhân dân các dân tộc trong tỉnh, phục vụ có hiệu quả cho sản xuất và chiến đấu.

Để thống nhất tổ chức, tập trung đẩy mạnh hoạt động khoa học kỹ thuật, ngày 15 - 3 - 1971 UBHC tỉnh ra Quyết định số 94-QĐ/UB về việc hợp nhất bộ phận thường trực của Hội phổ biến khoa học kỹ thuật vào Ban khoa học kỹ thuật Tỉnh. Trong quá trình từ khi Hội phổ biến khoa học kỹ thuật và Ban khoa học kỹ thuật được thành lập đến khi hợp nhất vào năm 1971 là cả một chặng đường khó khăn, thử thách, song cũng hết sức tự hào của ngành KHKT Tỉnh Hòa Bình. Đây là giai đoạn đánh dấu sự hình thành, xây dựng củng cố và ổn định tổ chức cán bộ cũng như chức năng, nhiệm vụ và vai trò của ngành KHKT tỉnh trong công cuộc xây dựng CNXH và chống Mỹ cứu nước. Từ nhiệm vụ ban đầu chủ yếu là tuyên truyền phổ biến kiến thức KHKT trong sản xuất nông nghiệp, hoạt động của Ban KHKT tỉnh Hòa Bình ngày càng được mở rộng và đi vào chiều sâu trên các lĩnh vực quản lý công tác KHKT, công tác tiêu chuẩn đo lường, công tác sáng kiến cải tiến hợp lý hóa sản xuất, xây dựng mạng lưới và tập hợp lực lượng cán bộ KHKT ở địa phương phục vụ cho sản xuất và chiến đấu. Sự lớn mạnh, trưởng thành của Ban KHKT đã đóng góp vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật phát triển, đem lại sự đổi thay trên quê hương Hòa Bình. Điều đáng chú ý là sự đổi mới với phong trào “Toàn dân tiến quân vào khoa học kỹ thuật” đã từng bước làm thay đổi tâm lý của người sản xuất nhỏ, cải tiến sản xuất từ thủ công manh mún sang cơ giới hóa, áp dụng quy trình kỹ thuật để nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, góp phần tạo nên những chuyển biến từ nền sản xuất tự cung tự cấp, khép kín tiến dần lên sản xuất hàng hóa. Bên cạnh nhiệm vụ phục vụ sản xuất và đời sống, đội ngũ cán bộ kỹ thuật tỉnh còn góp phần cùng nhân dân các dân tộc Hòa Bình phục vụ nhiệm vụ chiến đấu chi viện cho tuyền tuyến, nghiên cứu một số giải pháp khắc phục hậu quả chiến tranh, khôi phục sản xuất.

II. HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC KỸ THUẬT GÓP PHẦN XÂY DỰNG TỈNH HÀ SƠN BÌNH VỮNG MẠNH (1975-1991)

Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, đất nước thống nhất, cả nước đi lên CNXH. Thực hiện Nghị quyết của Ban chấp hành Trung ương Đảng, kỳ họp thứ 2, Quốc hội khóa V (12-1975) đã quyết định bỏ cấp khu trong hệ thống các đơn vị hành chính và hợp nhất một số tỉnh trong đó có tỉnh Hòa Bình và tỉnh Hà Tây.

Ngày 01/01/1976, hai tỉnh Hòa Bình và Hà Tây được sáp nhập thành tỉnh Hà Sơn Bình và chính thức đi vào hoạt động. Ngày 25 tháng 4 năm 1976 Ban khoa học kỹ thuật tỉnh Hà Sơn Bình được thành lập. Nhiệm vụ của Ban KHKT tỉnh càng phức tạp, khó khăn hơn vì địa bàn rộng, dân số đông, cán bộ KHKT thiếu lại phân bổ không đồng đều ở các vùng, cơ sở vật chất nghèo nàn, lạc hậu lại chịu hậu quả của cuộc chiến tranh phá hoại, nhất là địa bàn các huyện miền núi Hòa Bình. Vượt lên những khó khăn đó, đội ngũ cán bộ khoa học kỹ thuật đã tập trung đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất, phục vụ đời sống nhân dân, đặc biệt góp phần đắc lực vào việc thực hiện 3 chương trình kinh tế lớn gồm: Chương trình lương thực; chương trình thực phẩm - hàng tiêu dùng và chương trình hàng xuất khẩu để tạo ra nhiều sản phẩm hàng hóa, từng bước giải quuyết được những khó khăn về kinh tế - xã hội của địa phương. Ngày 27/1/1984 Ban khoa học kỹ thuật tỉnh Hà Sơn Bình được đổi tên thành Uỷ ban khoa học và kỹ thuật tỉnh Hà Sơn Bình. Công tác quản lý hoạt động KHKT của tỉnh, ngành, huyện và cơ sở từng bước được tăng cường, nội dung hoạt động ngày càng phát triển cả bề rộng và chiều sâu, phục vụ có hiệu quả sản xuất và đời sống. Đặc biệt trong thời kỳ này, cán bộ KHKT tỉnh Hà Sơn Bình được tiếp cận và đóng góp công sức phục vụ công trình thủy điện Hòa Bình trên Sông Đà.

III. HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC, CÔNG NGHỆ VÀ MÔI TRƯỜNG SAU NGÀY TÁI LẬP TỈNH HÒA BÌNH TỪ NĂM 1991 ĐẾN NAY

Sau 15 năm chung sức, chung lòng xây dựng tỉnh Hà Sơn Bình, thực hiện Nghị quyết của Quốc hội khóa VII, ngày 01/10/1991 Tỉnh Hòa Bình được tái lập và chính thức đi vào hoạt động.

 Uỷ ban KHKT tỉnh Hà Sơn Bình được tách thành Ban KHKT tỉnh Hà Tây và Ban KHKT tỉnh Hòa Bình. Ban KHKT tỉnh Hòa Bình đã nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy cán bộ để thực hiện nhiệm vụ quản lý công tác khoa học và công nghệ trên địa bàn tỉnh. Ngày 09/11/1993 UBND tỉnh Hòa Bình ra quyết định số 501-QĐ/UB đổi tên Ban KHKT tỉnh thành Sở Khoa học, Công nghệ và Môi trường, là cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh có chức năng quản lý Nhà nước về Khoa học, công nghệ và môi trường ở địa phương. Trong bộn bề khó khăn của một tỉnh mới tái lập, với sự nỗ lực rất lớn của ngành, hoạt động KHCN và môi trường từng bước có sự chuyển biến mạnh mẽ.

Đặc biệt sau khi có Nghị quyết TW 2 (khóa VIII) về định hướng chiến lược phát triển KH&CN trong thời kỳ CNH - HĐH, Tỉnh ủy đã ban hành kế hoạch hành động gồm 7 chương trình nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ KHCN và môi trường tại địa phương. Từ đây, hoạt động KHCN và môi trường có bước phát triển toàn diện, rộng khắp từ tỉnh đến huyện và cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển Kinh tế - xã hội mà Nghị quyết đại hội Đảng bộ Tỉnh lần thứ XIII, lần thứ XIV đề ra.

Căn cứ Quyết định số 32/QĐ-UB ngày 05/01/2003 của UBND tỉnh về việc đổi tên Sở Khoa học công nghệ và môi trường thành Sở Khoa học và Công nghệ. Sở Khoa học và Công nghệ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về KH&CN, phát triển tiềm lực KHCN trên các lĩnh vực Kinh tế - xã hội; công tác quản lý Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng; Sở hữu trí tuệ; An toàn bức xạ hạt nhân trên địa bàn tỉnh theo quy định của pháp luật. Vị trí, vai trò quan trọng của KH&CN tiếp tục được khẳng định.

Trải qua 54 năm xây dựng và trưởng thành, ngành KH&CN tỉnh Hòa Bình liên tục kế thừa và phát huy những thành tích đạt được, làm tốt công tác tham mưu cho Tỉnh ủy - HĐND - UBND tỉnh xây dựng và tổ chức thực hiện các chương trình, kế hoạch KH&CN phù hợp với nhiệm vụ chính trị trong từng thời kỳ. Hoạt động KH&CN đã và đang trở thành động lực phát triển Kinh tế - xã hội ở địa phương. Trình độ dân trí, chất lượng nguồn nhân lực và tính năng động trong xã hội được nâng lên đáng kể nhờ sự tác động mạnh mẽ của KH&CN. Việc xã hội hóa các hoạt động KH&CN từng bước được thực hiện, tiềm lực KH&CN ngày càng được tăng cường. Đặc biệt là cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp rất quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng cán bộ khoa học kỹ thuật. Đến nay đã ươm tạo được một đội ngũ cán bộ khoa học khá đông đảo và đa dạng về ngành nghề. Chính đội ngũ này, dưới sự lãnh đạo của Tỉnh ủy, sự quản lý, chỉ đạo của chính quyền các cấp, sự trân trọng của các tầng lớp nhân dân đã có những đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương Hòa Bình.

Với những thành tích đó, Sở Khoa học và Công nghệ đã được Uỷ ban nhân dân tỉnh, Bộ KH&CN tặng nhiều bằng khen; Thủ tướng chính phủ tặng Bằng khen năm 2005 và năm 2009; Nhà nước tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba năm 2006 và Huân chương lao động hạng Nhì năm 2010. Và đặc biệt năm 2015 Sở KH&CN vinh dự và tự hào được đứng đầu Khối thi đua các sở, ngành; được trao cờ thi đua của UBND tỉnh, Bộ KH&CN và Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ.

Phát huy những thành tích đã đạt được và kinh nghiệm của 54 năm qua, Sở KH&CN quyết tâm phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong giai đoạn mới để KH&CN thực sự trở thành nền tảng và động lực của sự nghiệp CNH - HĐH, góp phần xây dựng Hòa Bình thành tỉnh giàu đẹp và văn minh.

• Trang trước
• Trang sau